بررسی کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ براساس نظریه والراشتاین
Authors
abstract
کودتای 28 مرداد از نقاط عطف تاریخ معاصر ایران است. درباره این رویداد تاکنون مقالات و کتاب های بسیاری نگاشته شده است. نوشتار پیش رو برآن است تا از منظری متفاوت به بررسی این رویداد بپردازد. یکی از نظریاتی که از سطحی کلان و براساس رویکردها و مبانی فرانظری انتقادی به پدیده های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی می نگرد نظریه «نظام جهانی» والراشتاین است. بر این اساس مطالعه کنونی در تلاش است تا با رویکردی تازه و در چارچوب این نظریه به تحلیل کودتای 28 مرداد بپردازد و به طور خاص به این پرسش پاسخ دهد که آیا می توان با استفاده از نظریه «نظام جهانی» وقوع کودتا و سقوط مصدق را تبیین کرد؟ به اعتقاد نویسندگان این مقاله براساس دو مؤلفه از نظریه والراشتاین، یعنی «حفظ رابطه استثماری» (حفظ نابرابری در عرصه جهانی) و «کنترل بر مواد خام» از سوی کشورهای مرکز و به طور ویژه هژمون جهانی، می توان چرایی وقوع کودتای آمریکایی- انگلیسی علیه مصدق را تبیین کرد. این مقاله ضمن بیانی کوتاه از نظریه والراشتاین، در دو قسمت جداگانه، دو مؤلفه یادشده را بر زمینه های کودتای 1332 تطبیق می دهد و وقوع کودتا را در چارچوب این نظریه تحلیل می کند.
similar resources
بررسی بازتاب کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ در آثار داستانی ابراهیم گلستان
کودتای 28 مرداد 1332 یکی از سه حادثۀ مهم سیاسی و تأثیرگذار یکصد سال اخیر تاریخ معاصر ایران است. انقلاب مشروطیت و انقلاب اسلامی، دو حادثۀ دیگر این قرن به شمار می روند. این واقعه علاوه بر بازتاب گسترده به صورت صریح و پوشیده در ادبیات داستانی، در شکل گیری جریان سمبولیسم ادبی تأثیر داشته است. بسیاری از نویسندگان روشنفکر و مبارز به دلیل فشار و اختناق حاکم بر جامعه، با زبان و بیانی رمزی و تمثیلی در ن...
full textتحلیل واکنش قشقایی ها به کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و همکاری آنان با نهضت ملی ایران
هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی کارکرد قشقایی ها در رابطه با نهضت ملی ایران پس از کودتای 28 مرداد 1332 می باشد. روش/ رویکرد پژوهش: این مقاله با روش توصیفی – تحلیلی بر پایۀ منابع کتابخانه ای و در ادامه تجزیه و تحلیل داده ها به پاسخ به سوالات پژوهش پرداخته است. یافته ها و نتایج: یافته ها حاکی از آن است که با آشکار شدن موفقیت کودتا در روز 28 مرداد 1332، قشقایی ها، پس از آنکه از پیشنهادشان مبنی بر حرک...
full textرابطه ایران و امریکا بین سالهای ۳۲- ۱۳۳۰ (بررسی اسناد) علل کودتای ۲۸ مرداد
تاریخ معاصر سالهای 1332-1330ش/ 1953-1951م به دلایل متعدد از اهمیت بسزایی برخوردار است. از جنبه های مهم دوره مزبور جنبش ملت ایران برای ملی ساختن نفت و واکنش دولت ایالات متحده امریکا در قبال آن است .این مقاله با تاکید بر منافع ملی امریکا در صدد بررسی عواملی است که باعث تغییر رویکرد ایالات متحده آمریکا در قبال ملی کردن صنعت نفت ودولت دکتر مصدق گردید.بر خلاف مشهور به نظر نمی رسد هراس از قدرت روز اف...
full textرمان به مثابه رسانه گونه شناسی رمان های تاثیرگذار بعد از کودتای ۲۸ مرداد تا بهمن
«رمان به مثابه رسانه: گونه شناسی رمان های تاثیرگذار بعد از کودتای ۲۸ مرداد تا بهمن ۵۷» پژوهشی در عرصه مطالعات بین رشته ای علوم ارتباطات و ادبیات داستانی است که به تفسیر کارکردهای رسانه ای رمان می پردازد و بیانگر نقش رسانه ای رمان در آگاهی بخشی، ایجاد فرصتی برای گذران اوقات فراغت، گریز از واقعیت های دردناک زندگی با پناه بردن به داستان، لذت هنری، تفسیر هستی و زندگی اجتماعی و ... است؛ رمان، لاجرم ...
full textنقش روسپیان شهر نو در کودتای 28 مرداد 1332
هدف: این مقاله به بررسی نقش و تأثیر قشری از زنان رانده شده از جامعه در یکی از وقایع سرنوشت ساز تاریخ معاصر ایران میپردازد. بر این اساس، تلاش میشود ابتدا به پیشینه تحرکات سیاسی این گروه از زنان تا قبل از کودتای 28 مرداد1332 پرداخته شود و سپس با اشاره به شرایط اجتماعی حاکم بر محل اسکان آنها باعنوان شهر نو(قلعه زاهدی)، نقش این زنان و سرپرستان آنها(خانم رئیس ها) در جریانِ کودتا مورد بررسی و مدا...
full textMy Resources
Save resource for easier access later
Journal title:
جامعه شناسی تاریخیجلد ۸، شماره ۲ (پاییز و زمستان)، صفحات ۳۹-۵۹
Keywords
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023